Mıxın mismar olması
Bir dəmirçinin
çox gözəl arvadı olduğunu eşidən şah, bəhanə ilə
dəmirçini öldürüb arvadını almaq istəyir. Bu məqsədlə
onu yanına
çağırtdırıb səhərə qədər qırx min ədəd mıx
hazırlamağı əmr edir və
bu işi yerinə yetirmədiyi təqdirdə onu öldürəcəyini
söyləyir.
Bir gecədə
bu qədər iş görməyin mümkün olmadığını bilən dəmirçi
səhərə qədər yatmayıb ölüm saatını gözləyir. Səhər
tezdən şahın
adamları qapını döyərkən, onu öldürməyə
aparacaqlarını zənn edib
arvadı ilə
halallaşır. Lakin şah məmurları mıx üçün və ya dəmirçini
cəzalandırmaq üçün deyil, gecə ikən ölmüş şahın
tabutunu bağlamaqdan
ötrü dörd mismar hazırlatmaq üçün gəldiklərini söyləyirlər.
Azərbaycanın
məşhur şairi M.P.Vaqif, Ağa Məhəmməd şah Qacarın
qəzəbindən qurtarıb həbsxanadan çıxdığı zaman öz
dostu Vidadiyə “Bax”
rədifli şeirini yazır. Bu şeirdə o, ölümdən xilas
olmasını dəmirçinin
zalım şahın əlindən qurtarması məsəli ilə ifadə edərək
deyir:
Qurtaran əndişədən ahəngəri-biçarəni,
Şah
üçün ol midbəri təbdil olan mismarə bax!
Məsəl səbirli olmağa çağırır, ədalət və həqiqətin
mütləq qələbə
çalacağına
inam yaradır.
**********************************
MARALYAN
–toponimik rəvayət
Mən aşıq maralyana,
Sən də gəl Maralyana.
Necəsən bir ah çəkim,
Dağlarda maral yana?
Qocalar
deyirlər ki, keçmişdə Maralyan kəndinin camaatı əkinçiliklə
məşğul
olurmuş. Lakin əkin sahəsi azlıq etdiyindən yaxındakı kiçik
meşəni yandırmağı qərara alırlar. Kənd camaatının
ağsaqqalı dünyagörmüş
bir adam idi. Nahaq işə yol verməyən, gücsüzü
güclüyə döydürməyən,
ədaləti insaf tərəzisi bilən bu qoca ehtiyatla
yeriyirdi ki, ayağının altında
bir günahsız qarışqa belə əzilməsin. Ona görə el
ağsaqqalı rəiyyətinə deyir:
-
Onsuz
da ağacı yandıranda günaha batacağıq. Barı elə eləyin
heyvanat aləmindən bir canlı qalmasın, hamısını
qovub böyük meşəyə
ötürün.
Camaat
ağsaqqalın məsləhətini can-başla yerinə yetirir, sonra meşəyə
od vururlar..
Yeri
şumlayıb yerinə taxıl əkirlər. O ili yaxşı buğda yetişir. Oraqlar
işə düşür.
Sarı buğda xırmanlarda tayalanır, hamı bol məhsula sevinir.
Camaat məhsul
bayramına toplaşıb şənliyə başlayır. Bu ara
kəndçilərdən biri yanıb kösövə dönmüş bir maral
balasını ağsaqqalın
hüzuruna gətirib, günahkarın tapılmasını tələb
edir. Elə bil şənliyə su
səpilir. Hamı yanmış maral balası üçün heyifsilənir.İşbilənlər
aydınlaşdırır ki, heç kim maral balasına qəsd etməyib.
Sən demə,
körpə dərəyə sıçrayarkən burxulub ayaqları sınıb,
qaçıb canını alovdan
qurtara bilməyib.
El
ağsaqqalı kədərlə köksünü ötürüb deyir:
-
Bilmədim
maral yana!
O gündən
həmin kəndin adı “MARALYAN” adlanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder